Na skutek wprowadzenia w Polsce dwóch dyrektyw unijnych: work-life balance i w sprawie przejrzystych warunków pracy, od 26 kwietnia 2023 r. w Kodeksie Pracy pojawiły się nowe zapisy dotyczące urlopów i warunków zatrudnienia. W artykule wyjaśniamy nowe regulacje i podpowiadamy, jak z nich skorzystać.
W życie weszła największa, jak do tej pory nowelizacja Kodeksu pracy, która obejmie znaczą liczbę pracowników. Nowe zapisy dotyczą nie tylko rodziców, ale również osób zatrudnionych na umowę o pracę na czas określony i okres próbny. W artykule przytoczymy najważniejsze z nich.
Równowaga pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym
Dzięki wdrożeniu unijnej dyrektywy dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. dyrektywa rodzicielska oraz work-life balance) w Kodeksie Pracy pojawiły się nowe urlopy.
Dodatkowy, pięciodniowy (bezpłatny) urlop opiekuńczy dla pracowników umożliwia im łączenie opieki nad członkiem rodziny (synem, córką, matką, ojcem lub małżonkiem) z pracą. Ten zapis dotyczy przypadków, gdy jest poważne uzasadnienie medyczne i dana osoba, którą się opiekujemy jest naszą rodziną lub mieszka w tym samym gospodarstwie domowym. Co ważne, urlopu opiekuńczego nie można wziąć na siebie. Pracownik chcący skorzystać z urlopu opiekuńczego musi najpóźniej dzień przed złożyć pracodawcy pisemny wniosek (papierowy lub elektroniczny). Pracodawca nie może pracownikowi tego urlopu odmówić.
Pracownik będzie miał możliwość skorzystania również dodatkowych dwóch dni zwolnienia od pracy (albo 16 godzin) z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. W tym wypadku zachowa prawo do połowy przysługującego mu wynagrodzenia.
Ważną zmianą jest wprowadzenie dłuższego urlopu rodzicielskiego od 2023 roku. Dodatkowe dziewięć tygodni mają co zasady być przeznaczone dla ojców (przepadają, jeśli nie zostaną wykorzystane). Urlop rodzicielski obecnie wynosi 32 tygodnie i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Po zmianach będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodnie. Z tym, że te 9 tygodni przysługują tylko drugiemu rodzicowi. Ojcom przysługuje również 2-tygodniowy urlop ojcowski, ale może z niego skorzystać jedynie w ciągu 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka. Jeżeli pracownik będący rodzicem dziecka łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy, to wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu.
Wprowadzono też dodatkową ochronę pracowników przed zwolnieniem w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego. Warto zapoznać się ze szczegółami odnoszącymi się do tego tematu.
Obowiązują korzystniejsze regulacje dla pracowników wychowujących dziecko do ósmego roku życia. Jeżeli nie wyrażą na to zgody, to nie można ich zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej ani też delegować poza stałe miejsce pracy. Do tej pory taka zasada odnosiła się tylko do opiekunów dzieci do lat czterech.
Przejrzyste zasady zatrudnienia
Pracodawcy mają od teraz obowiązek uzasadniania wypowiedzenia umów o pracę na czas określony oraz konieczność konsultowania tego kroku z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym.
Pracownik, jeśli jest w danej firmie zatrudniony ponad 6 miesięcy, może raz w roku wystosować do swojego pracodawcy wniosek o zmianę warunków zatrudnienia. Może to dotyczyć na przykład zmiany na umowę na czas nieokreślony. Pracodawca nie później niż w terminie 1 miesiąca powinien odpowiedzieć na wniosek uzasadniając swoją decyzję zarówno w przypadku zgody, jak i odmowy.
Obowiązują również nowe zasady dotyczące umów na okres próbny. Od teraz długość okresu próbnego jest uzależniona od umowy jaką zamierzamy zaoferować pracownikowi po okresie próbnym. Maksymalnie mogą one być zawarte na okres 3 miesięcy.
Pracodawca nie będzie mógł zabronić pracownikowi zawarcia dodatkowych umów o pracę z innym pracodawcą. Wyjątek jest wtedy, gdy w umowie pracownik ma zawarty zakaz konkurencji lub jest pracownikiem instytucji samorządowych objętych innymi zasadami zatrudnienia.
Do obowiązków informacyjnych pracodawcy dołączono:
- informowanie wszystkich pracowników o możliwości awansu oraz o wolnych stanowiskach pracy, i pracownicy będą mogli na nie aplikować.
- informowanie o prawie pracownika do szkoleń, jeżeli firma je zapewnia, w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej w przedsiębiorstwie.
Nowe przepisy przesądzają też, że czas szkolenia przeprowadzanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika wlicza się do jego czasu pracy i szkolenia odbywają się na koszt pracodawcy.
Więcej szczegółów na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/004386
Nie posiadasz w firmie ubezpieczenia grupowego? Zgłoś się do nas! Dopasujemy ofertę, która uwzględnia Twoje potrzeby i budżet. Warto zapewnić sobie odpowiednie zabezpieczenie finansowe na wypadek nieszczęśliwych zdarzeń i w przypadku narodzin dziecka.
Znajdź Agenta Ubezpieczeniowego